piątek, 27 lutego 2015

Dlaczego śpimy?

Autor: Unknown • 23:55 • 0 Komentarze

Sen oraz czuwanie stanowią dwa podstawowe stany czynnościowe mózgu. To trochę tak, jak podział na czarne i białe. Jak się okazuje, sen nie jest zjawiskiem jednorodnym. Dodatkowo, podczas snu łączność organizmu z otoczeniem jest przerwana, co nie jest tożsame z utratą świadomości.

Fazy snu

Kładąc się do łóżka, marzymy o należytym odpoczynku i głębokim śnie. Do głowy nam nie przychodzi, jak ta czynność mózgu jest skomplikowana. A jednak. Podobnie jak u zwierząt, tak i u człowieka wyróżniamy sen NREM i sen REM.
Sen NREM (non rapid eye movements) to część odpoczynku, kiedy nie następują szybkie ruchy gałek ocznych. Etap ten składa się z czterech części, kolejno z:
  • okresu I - jest to przejście między czuwaniem a snem,
  • okresu II - w tym czasie poruszamy się i poprawiamy pozycję ciała,
  • okresu III - faza początkowego snu głębokiego,
  • okresu IV -  sen głęboki.
Sen NREM stanowi odpoczynek dla całego organizmu. Obniża się napięcie mięśniowe, ciśnienie krwi, spada akcja serca, maleje liczba oddechów i obniża się temperatura ciała. Spada metabolizm tkanek. Słowem, wszystko śpi.
Sen REM (rapid eye movements) pojawia się nagle, następując po śnie NREM. W czasie REM przyspiesza akcja serca, rośnie ciśnienie i tętno oraz liczba oddechów. Dla tej fazy charakterystyczne są epizody erekcji prącia. 


Ile spać?

Optymalny czas wypoczynku nocnego to osiem godzin. W tym czasie, u dorosłego człowieka występuje pięć sekwencji: fazy NREM i okres REM, trwających razem około 90 - 110 minut (z tego 20-30 minut przypada na REM). W pierwszych dwóch fazach NREM sen jest głęboki, osiągając okres IV. Ostatnie dwie lub trzy sekwencje docierają do okresu II lub III - a więc jest to sen płytki.
Ogólnie ujmując, około 80% snu nocnego przypada na fazę NREM, a do 25% na fazę REM. Oznacza to, że większa część nocy stanowi odpoczynek dla całego organizmu, pozwala na relaksację i zwolnienie metabolizmu. 

Marzenia senne

O czym ostatnio śniliście? Tak, wiem. Wszyscy byli młodzi i bogaci lub ...
Fizjologicznie wyjaśniając sny, lub fachowo: marzenia senne, trzeba wyjaśnić, że pojawiają się w obu fazach: REM i NREM. Literatura opisuje jednak pewne różnice, podając sny w NREM jako rozmyślania, a w REM jako obrazy nierealne i dziwaczne. Około 90% snów to doznania wzrokowe. Aktywacja odpowiednich części mózgu pobudza zakodowane ślady pamięciowe, choć często są one odtwarzane chaotycznie i bez logicznych powiązań. Praktycznie, może się zdarzyć, że wylądujecie jako bogaci ludzie na pięknej i ciepłej wyspie z... teściową.
Ponad 60% snów zawiera efekty akustyczne. Często występuje uczucie latania, spadania czy szybkiego przemieszczania się. Rzadko pojawiają się doznania węchowe lub smakowe.

Czy potrzebujemy snu?

Wiele osób jest niezadowolona, że doba ma tylko 24 godziny i trzeba wyrwać kilka godzin na sen. Czy możemy pominąć tą część dnia? Nie.
Sen należy do podstawowych potrzeb biologicznych, czyli stoi koło potrzeby przyjmowania pokarmu czy oddawania moczu. Mimo to, nie jest stałą cechą, a czas wypoczynku się zmienia. Dla przykładu: po przedłużonym czuwaniu sen trwa krócej, niż wynika to z ilości nieprzespanych godzin, a zmiana strefy czasowej początkowo nie wyrównuje deficytu. 
Badania nad snem dowiodły, że biologiczna potrzeba snu jest zależna od nas. Nazwano to gotowością do snu. Fizjologicznie obie właściwości pokrywają się w godzinach wieczornych, co związane jest z rytmem biologicznym. Przeciwnie, kładąc się rano po nieprzespanej nocy, sen jest za krótki z tego powodu, że biologiczna potrzeba snu jest niska (brzmi to paradoksalnie, ale wynika to z rytmu dobowego czuwania). 
Nasz organizm potrzebuje odpoczynku, czasu kiedy może zwolnić obroty. Sen to także relaks dla naszej psychiki/ Pozwala on na złagodzenie przykrych doznań, jakie spotkały człowieka w ciągu dnia, poprawia także nastrój. Niestety, silny stres zakłóca odpoczynek i przyczynia się do powstania koszmarnych marzeń sennych.

0 komentarze:

Prześlij komentarz