piątek, 30 maja 2014

Palacze piją a pijący palą


Powszechnym zjawiskiem jest łączenie palenia papierosów z piciem alkoholu. Dlaczego tak się dzieje? Jakie skutki niesie to dla organizmu?



Problem już znany

Przeglądając artykuły dotyczące palenia papierosów w korelacji z piciem alkoholu można łatwo zauważyć, że problem nie jest nowy. Już od dłuższego czasu naukowcy z różnych stron świata badają wpływ obu używek na organizm człowieka. Pomimo dużego zainteresowania świata nauki, "zwykli" obywatele nie mają większego pojęcia na ten temat. Jeśli macie na uwadze swoje zdrowie, zapraszam do przeczytania dzisiejszego artykułu.

Papierosy i alkohol

Dane statystyczne jasno pokazują, że spożycie alkoholu wśród osób palących jest 1,32 razy większe, jak u niepalących. Dlaczego tak się dzieje? Ciężko to wyjaśnić i nie ma jednej teorii. Być może spożywanie jednej substancji wzmaga potrzebę zażycia drugiej. Być może wrażenia smakowe używki są potęgowane przez inną lub efekt działania jest wzmacniany spożyciem dodatkowego specyfiku. Kto wie? Rozstrzygnięcie tego sporu nie nastąpi dzisiaj, więc przejdźmy dalej.

Jaki efekt?

Czy zastanawiał się ktoś, jaki wpływ ma połączone używanie papierosów i alkoholu na organizm? Myślę, że nie.
Tutaj kolejny raz podeprę się badaniami, tym razem naukowców Veterans Administration Medical Center w San Francisco. Wyniki ich pracy pokazały, że regularne palenie papierosów nasila zniszczenia w mózgu wywołane nadużywaniem alkoholu. Zabójczy duet uszkadza głównie płaty czołowe mózgu, które zaangażowane są w procesy abstrakcyjnego myślenia, przewidywania, zapamiętywania i regulacji emocji. Podobna destrukcja dotyczy tkanki mózgowej, odpowiedzialnej za koordynację ruchów i utrzymanie równowagi ciała. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Picie alkoholu podrażania śluzówkę jamy ustnej i gardła. Uszkodzone komórki są zdolne do regeneracji, ale kiedy znajdą się w oparach dymu, mogą "zwariować". Podrażniona błona śluzowa, które eksponowana jest na substancje dymu papierosowego, łatwiej ulega procesom patologicznym. Dzieje się to przez wpływ chemikaliów, jakie znajdują się w oparach. Te procesy mogą prowadzić do powstania owrzodzeń lub transformacji nowotworowej, która prowadzi do rozwoju raka. Tutaj zagrożone są nawet osoby, które spożywają alkohol i są biernymi palaczami.

Bierni palacze

To duży problem społeczny, a więcej na ten temat tutaj.

środa, 28 maja 2014

Promocja z McDonald's


Dzisiaj będzie bardzo krótko i rzeczowo. Post dotyczy oferty promocyjnej, jaką prowadzi sieć restauracji McDonald's.


Wczoraj, będąc w jednej z galerii handlowych, otrzymałem blankiet z kuponami do McDonald's. Początkowo chciałem go wyrzucić, ale... pomyślałem, że mogę stworzyć z tego materiał na bloga. I oto jest! Krótko, ale treściwie.
Jeśli posiadasz zestaw kuponów (a na blankiecie jest ich 29.) to możesz skorzystać z superofert. Na jednej stronie blankietu znajduje się plakat reklamujący akcję. Widnieje na nim smaczny wizerunek McZestawu z kurczakiakiem i CocaColą. Ale nie to jest ważne - jest tam także informacja, że "wykorzystując wszystkie kupony oszczędzisz do 190 zł" - szał!

Zanim postanowisz skorzystać z oferty, przejrzyj moje obliczenia:
1. Wykorzystując wszystkie kupony wydasz 472 złote i 90 groszy!
2. Posilając się promocyjnymi zestawami, zjesz około 10,31 kg jedzenia (łącznie z napojami) i 39145 kcal!
3. A teraz zobacz, jaką zjesz ilość poszczególnych składników odżywczych:
   - białko: 1,4 kg
   - tłuszcz: 1,7 kg
   - węglowodany (cukry + skrobia): 4,9 kg, w tym cukry: 0,5 kg
   - sól: 0,1 kg
   - tłuszcze nasycone: 1,8 kg
   - błonnik: 0,2 kg

Poniżej przedstawiam zestawienie wartości odżywczych dla poszczególnych kuponów (wartości podano w gramach lub kcal):

kliknij aby powiększyć

* obliczeń dokonano dla produktów, które wymienione są jako pierwsze na danym kuponie

wtorek, 27 maja 2014

Bierne palenie - mniej szkodliwe?


Bierne palenie stanowi powszechne zjawisko w społeczeństwie, gdzie odsetek palaczy jest znaczny. Idąc z duchem czasu, tworzy się miejsca dla osób palących, jednak nie zawsze to funkcjonuje. Czy wdychanie dymu jest groźne?


Boczny strumień dymu

Każdy z nas wie, że palenie papierosów wiąże się z obecnością dymu. Nic odkrywczego. Jednak, taki dym można podzielić na dwa podstawowe strumienie: główny i boczny. Boczny strumień jest istotny dla biernych palaczy, bowiem on w głównej mierze dociera do ich dróg oddechowych. Jak się okazuje, ta część dymu zawiera od 5. do 15. razy więcej tlenku węgla i od 2. do 20. razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez palaczy. Na podstawie przeprowadzonych analiz dowiedziono, że wdychanie dymu tytoniowego istotnie przyspiesza rozwój raka płuca i chorób sercowo-naczyniowych u tzw. biernych palaczy. W związku z tym, bierne palenie papierosów jest równie niebezpieczne jak aktywne korzystanie z tej używki.

Narażenie na bierne palenie

Termin ten nie jest nowym pomysłem naukowców i lekarzy. O biernym paleniu zaczęto mówić już w 1939 roku, kiedy niemiecki lekarz Fritza Lickinta pierwszy raz nazwał to zjawisko. Kolejne badania nad wpływem biernego palenia prowadzono w czasie II wojny światowej i trwają one do dziś. Pierwsza publikacja naukowa traktująca o biernym paleniu pochodzi z lat 80. XX wieku.
Kto jest narażony na bierne palenie? Niestety... wszyscy. 100% Polaków jest biernymi palaczami i nie ma odstępstw. Każdy z nas, przynajmniej raz w życiu, przez chwilę wdychał dym tytoniowy. Oczywiście, chwilowa ekspozycja na substancje dymu nie jest tak szkodliwa, jak wieloletni kontakt z oparami. Jednak warto zauważyć, że bierne palenie nadal zostaje problemem, któremu nie umiemy sprostać.

Skład dymu tytoniowego


Nieco statystyki

Szacunki z 2002 roku pokazały, że z powodu wdychania dymu tytoniowego zmarło w tym czasie co najmniej 1826 niepalących Polaków, z czego 933 na niedokrwienną chorobę serca, 692 na udar mózgu, 128 na raka płuc, a 73 na przewlekłą nienowotworową chorobę układu oddechowego. 


Jak łatwo zauważyć, bierne palenie nie jest błahym problemem i należy to mocno podkreślić. Szczególną uwagą i opieką należy otoczyć kobiety w ciąży, niemowlęta i dzieci, dla których najmniejsza dawka dymu papierosowego jest wysoce szkodliwa. 



1. http://www.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/uzaleznienia/tyton/bierne-palenie
2. Bierne palenie: zjawisko,ekspozycja, skutki zdrowotne, opracował zespół projektu TICI pod kierunkiem prof. dr. hab. n. med. Witolda Zatońskiego.

niedziela, 25 maja 2014

Kłęby dymu papierosowego


Mówiąc o paleniu, wyobrażamy sobie kłęby dymu tytoniowego i czujemy zapach papierosów. Bardzo mnie ciekawi jak świadomi są palacze tego, co wdychają i czym to skutkuje...

Dym tytoniowy

Siwe kłęby dymu papierosowego to skutek spalania tytoniu i dodatków znajdujących się w papierosie. Składa się on z fazy rozpraszającej (powietrze) i rozproszonej (drobiny cząstek stałych). W wyniku ciepła, które towarzyszy paleniu papierosów, niektóre związki chemiczne ulegają pirosyntezie dając nowe substancje.
Dym papierosowy zawiera ponad 7000. związków chemicznych, które pośrednio- lub bezpośrednio wpływają na organizm człowieka. Organizacje zdrowia publicznego uznały około 70. substancji za wysoce chorobotwórcze i udowodniły ich negatywne działanie. Stąd można powiedzieć: "jeden papieros, tyle przyjemności!".
Dym papierosowy wchłania się głównie w drogach oddechowych, a nieznaczna część wnika przez przewód pokarmowy. Większość pobranych substancji wędruje do wątroby, która stanowi laboratorium organizmu i centrum detoksykacji. W tym narządzie ulegają przemianom metabolicznym, które niejednokrotnie aktywują je do chorobotwórczego działania (ironia życia...).

Skład chemiczny dymu

Faza gazowa dymu papierosowego składa się głównie z azotu, tlenu, tlenku i dwutlenku węgla. Składniki te stanowią około 80-85% głównego strumienia dymu. Z toksykologicznego punktu widzenia, najważniejszymi lotnymi związkami są: tlenek węgla, amoniak, związki azotu, cyjanowodór, formaldehyd i lotne N-nitrozaminy.
W skład fazy cząstkowej wchodzą m. in. alkaloidy pirydynowe, w tym nikotyna jako główny składnik tej grupy.  Innymi specyfikami są: terpeny, estry kwasów tłuszczowych, węglowodory aromatyczne i in. bardzo niebezpieczne są wolne rodniki CH-, powstające w wyniku pirolizy związków organicznych.  Spośród 60. zidentyfikowanych węglowodorów aromatycznych aż 11. ma udowodnione działanie pronowotworowe. 
N-nitrozaminy to potężna grupa karcynogenów, które stanowią pokaźny odsetek dymu papierosowego. Powstają one zarówno podczas suszenia tytoniu (proces produkcyjny) jak i palenia gotowego produktu. Badania doświadczalne wykazały, że fenole fazy cząstkowej znacznie wspomagają nowotworzenie.
Uprawa tytoniu wiąże się z koniecznością stosowania środków ochrony rośliny lub wspomagających wzrost. Nie są one obojętne dla późniejszego konsumenta. W zależności od pochodzenia tytoniu, dym może być wzbogacony w takie związki jak: DDD, DDT, metabolity kwasu maleinowego. Są to substancje, które przekształcone w organizmie człowieka działają w sposób toksyczny. 
Stosowanie filtrów w papierosach spowodowało pogorszenie wrażeń smakowych używki. W związku z tym koncerny dodają aromaty z ekstraktów tytoniu i aromaty roślinne w celu poprawy właściwości organoleptycznych wyrobu. Obecnie dodaje się mentol (kiedyś dodawano kumarynę, ale związek wycofano).

Karcynogeny

Karcynogeny są to substancje, które działają toksycznie na komórkę i powodują jej transformację nowotworową. Mechanizm uszkodzenia bywa różny, ale w każdym wypadku prowadzi do zaburzenia prawidłowej funkcji komórek. 
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne są reprezentowane głównie przez benzo-a-piren. Węglowodory te indukują guzy skóry oraz przełyku i płuca. Benzo-a-piren wykazuje spotęgowane działanie przy współobecności innych związków dymu, jak np. fenolu. 
N-nitrozaminy stanowią grupę związków inicjujących proces nowotworowy. Ich przemiany w organizmie doprowadzają do wytworzenia niestabilnych związków, które tworzą połączenia z DNA. Tworzenie takiego adduktu bezpośrednio wpływa na uszkodzenie materiału genetycznego i nowotworzenie. Są one odpowiedzialne za powstanie gruczolakoraka płuc, guza tchawicy lub błony śluzowej jamy nosowej. Niektóre związki mają także znaczenie w patogenezie raka przełyku i pęcherza moczowego.
Aminy aromatyczne działają podobnie jak wyżej omówione substancje. Są one odpowiedzialne za powstanie złośliwego raka pęcherza moczowego. 
Aldehydy szczególnie drażniąco działają na błonę śluzową dróg oddechowych. Przy głębokiej inhalacji podczas palenia, uszkadzają komórki płuc. Grupa tych związków obejmuje N-nitrozaminy i węglowodory aromatyczne, których działanie już omówiono.
Benzen to bardzo reaktywny związek chemiczny, który jest agresywny dla komórek żywego organizmu. Odpowiada on za wzrost ryzyka powstania białaczki szpikowej, która doprowadza do dysfunkcji składników krwi. Progresja choroby może doprowadzić do zgonu.
Dym tytoniowy obfituje jeszcze w wiele innych organicznych składników. Znaczna ich część stanowi grupę karcynogenów, które na drodze znanego mechanizmu uszkadzają komórki i prowadzą do transformacji nowotworowej. 
Związki nieorganiczne znajdujące się w dymie to: chrom, nikiel, kadm, arsen i ołów (i in.). Nikiel związany jest z patogenezą nowotworów w obrębie płuca. Chlorek kadmu jest substancją drażniącą i przy dużych stężeniach może doprowadzać do zatrucia organizmu. Dotychczas nie stwierdzono jego karcynogennego działania. 
Hydrazyna to substancja, która prowadzi do rozwoju guzów błony śluzowej oraz wątroby.  
Polon-210 jest silnym promotorem dla rozwoju guza płuca u ludzi. Śladowa ilość tego pierwiastka może doprowadzić do uszkodzenia komórek.

Masz ochotę na papierosa?

Jeśli dotarłeś do końca tego artykułu, gratuluję. Myślę, że  warto przeczytać go jeszcze raz, może jutro lub pojutrze. Zawarte informacje nie mają nikogo przestraszyć, podałem suche, zgodne z prawdą wiadomości. Poniżej przedstawiam tabele z wymienionymi najważniejszymi substancjami, jakie fundujesz swoim płucom paląc papierosy. Pozwól, że na koniec nie będę życzył smacznego.

kliknij aby powiększyć 

Piśmiennictwo:
1. Florek E., Skład chemiczny i kancerogenny dymu tytoniowego, Alkoholizm i Narkomania 3/36/99
2. Starek A., Podolak I., Rakotwórcze działanie dymu tytoniowego [w:] Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, Warszawa 2009, ROCZN. PZH 2009, 60, Nr 4, 299 - 310.

Kalendarz szczepień 2014 - komentarz

Polski kalendarz szczepień jest aktualizowany raz w roku. Jego konstrukcja jest dostosowana w zależności od sytuacji epidemiologicznej i kondycji finansowej państwa. Program zawiera szczepienia obowiązkowe i zalecane.


Idea szczepień

Szczepienia przeciw określonym chorobom zakaźnym chronią przed zachorowaniem oraz wystąpieniem poważnych powikłań infekcji. Masowe szczepienia zapobiegają rozprzestrzenianiu się choroby i sprzyjają eradykacji źródeł zakażenia. W naszym kraju zalecenia o obowiązujących szczepieniach zawarte są w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym


Ogólne wskazania do szczepień

Zbiór podstawowych postulatów mówiących o idei szczepień:
- realizacja szczepień celem wykształcenia odporności czynnej względem określonego patogenu,
- szczepienie osób podróżujących na tereny o zwiększonym odsetku zachorowań na wybrane choroby zakaźne,
- prowadzenie szczepień wśród osób narażonych zawodowo na zakażenia,
- ochrona pacjentów poddanych immunosupresji oraz leczonych z powodu zaburzeń odporności,
- osoby zakwalifikowane do poszczególnych grup ryzyka epidemiologicznego.

Szczepienia obowiązkowe i zalecane

Mówiąc o szczepieniach, wspomina się dwa terminy: szczepienia obowiązkowe i zalecane. Czym się różnią? 
Szczepienie obowiązkowe jest bezpłatne, zabieg finansuje państwo. 
Szczepienia zalecane to grupa dodatkowych preparatów, które nie są wymagane i nie są finansowane z budżetu państwa. Ich zakup i podanie zależy od decyzji rodziców/opiekunów prawnych dziecka. Zapewniają dodatkową ochronę organizmu przed znanymi patogenami. 

Szczepionki swoiste i nieswoiste

Szczepionki swoiste zapobiegają określonej chorobie zakaźnej, a ich wykorzystanie ma charakter zapobiegawczy. Stymulują one układ immunologiczny do produkcji swoistych globulin, które skutecznie zwalczają patogen. Odpowiadają za wytworzenie pamięci immunologicznej, tzn. organizm zapamiętuje czynnik infekcyjny i przy kolejnym kontakcie, szybko i skutecznie go zwalcza.
Szczepionki nieswoiste nie zapewniają tak wyspecjalizowanej odpowiedzi jak powyższe preparaty. Są stosowane zapobiegawczo bądź w celach leczniczych. Zadaniem tych środków jest mobilizacja całego układu immunologicznego, a nie nakierowanie go na walkę z wybranym patogenem.

Szczepionki żywe i zabite

W zależności od składu preparatu, możemy mówić o szczepionkach żywych lub zabitych. Żywe szczepionki zawierają mikroorganizmy o zmniejszonej zjadliwości, które zdolne są do pobudzenia układu odpornościowego, lecz nie mogą wywołać objawów infekcji (atenuacja drobnoustrojów).
Szczepionki, które zawierają fragmenty mikroorganizmów, oczyszczone antygeny lub ich fragmenty należą do preparatów zabitych. Otrzymuje się je na drodze inżynierii genetycznej. Warunkują pełną aktywację mechanizmów obronnych bez ryzyka rozwoju infekcji pełnoobjawowej.

Szczepionka monowalentna, poliwalentna, skojarzona

Preparaty pojedyncze (monowalentne) zawierają antygeny jednego gatunku drobnoustroju. Uodparniają tylko przeciw jednemu patogenowi ( np. przeciw śwince, odrze, gruźlicy). Te, które określamy poliwalentnymi, zawierają antygeny jednego gatunku patogenu, ale w różnych odmianach. Zapewnia to odporność przeciw jednej chorobie. 
Szczepionki skojarzone składają się z kilku antygenów różnych gatunków drobnoustrojów, zatem uodparniają przeciw różnym chorobom. Ich skład jest specjalnie dobierany, by odpowiedź na każdy antygen była wystarczającą do wykształcenia pamięci immunologicznej.

Kalendarz szczepień na rok 2014 - szczepienia obowiązkowe

 kliknij, aby powiększyć

Objaśnienia:
*Hib - Haemophilus influenzae typu b 
**Polio - Poliomyelitis oznacza ostre nagminne porażenie dziecięce
sc - szczepionka podskórna
im - podanie domięścniowe


Pełny kalendarz szczepieńlink


sobota, 24 maja 2014

Truskawki


Czerwone, słodkie i soczyste. Czasem zielonkawe w środku i cierpkie. Z cukrem, z polewą lub same - truskawki!


Dobre i zdrowe

Truskawki są dobre, tak po prostu. Ci, którzy lubią te owoce, spożywają je na wiele sposobów: same lub w oprawie smacznych dodatków.
Truskawki stanowią bogate źródło witamin. Zawierają witaminę C w ilościach większych jak owoce cytrusowe! Poza kwasem askorbinowym, zawierają inne witaminy: witaminę A, B1, B2, B3, B6, E oraz kwas foliowy! 
To nie koniec rozpieszczania. W tych czerwonych owocach znajdziemy wiele innych składników mineralnych jak sód, potas, wapń, magnez, żelazo, mangan i cynk.

Truskawki dla zdrowia

Omawiane owoce zapobiegają zapaleniu stawów oraz chorobom wątroby, w tym kamicy żółciowej. Dzięki dużej zawartości witaminy C, chronią nas przed szkorbutem i kruchością naczyń krwionośnych. Mus truskawkowy jest domowym sposobem leczenia przeziębienia - tutaj znów docenia się zawartość witaminy C. 
Truskawki chronią nasz organizm przed starzeniem. Robią to dostarczając antyoksydantów, czyli substancji, które rozkładają tzw. wolne rodniki - to one w dużej mierze odpowiadają za starzenie się komórek i spadek siły organizmu. 
Owoce te są polecane osobom, które wnikliwie kontrolują swoją wagę. Nie są one kaloryczne, 100 gram truskawek ma jedynie 35 kcal (dzienne zapotrzebowanie osoby o wadze 70 kg wynosi około 2000 kcal). Duża zawartość błonnika w tych owocach także wspomaga utrzymanie szczupłej sylwetki oraz pobudza jelita do pracy. 
Truskawki są słodkie, ale nie nadwyrężają naszej trzustki. Cukier jaki zawierają to fruktoza, która nie powoduje nagłego wyrzutu insuliny. Oszczędza to trzustkę i chroni przed hiperglikemią, a w dalszej kolejności przed cukrzycą. 

Czasami zielone i cierpkie

Zdarza się, że kupimy truskawki, które są białe w środku, cierpkie i nie mają wiele soku. Dotyczy to głownie wczesnych truskawek lub tych, które kupujemy zimą. Są to owoce, które dojrzewają w "przyspieszonych" warunkach. Producenci dbają jedynie o wygląd zewnętrzny - mają cieszyć oko. Zmniejszona słodycz i barwa wnętrza wynika z niedojrzałości owocu. Jednak jakim cudem są czerwone z zewnątrz? Różne metody pozwalają na osiągnięcie tego efektu. Jedną z technik jest stosowanie etylenu, związku organicznego o wzorze C2H4.

Od kuchni...

Przedstawiam Wam kilka pomysłów na wykorzystanie truskawek. Są to odnośniki do strony internetowej www.smakizycia.pl. Smacznych doznań!

1. Kompot truskawkowo - malinowy: przepis.
2. Makaron z truskawkami: przepis.
3. Sałata z bazylią i truskawkami: przepis
4. Mrożony koktajl truskawkowy: przepis.
5. Jogurt truskawkowy: przepis.


środa, 21 maja 2014

Mity Medyczne (2) - Czytanie po ciemku


Tym razem sprawdzimy mit nadesłany przez Czytelnika. Czy można czytać po ciemku?

 

Czas na rozwiązanie zagadki

Odpowiadając na zadane pytanie, odwołam się do fizjologii i patofizjologii dla narządu wzroku. 
Gałka oczna to skomplikowany narząd receptorowy, który umożliwia barwne postrzeganie świata. Promień świetlny docierający do oczu, przechodzi kolejno przez źrenicę, soczewkę i ciało szkliste. Dzięki obecności rogówki i soczewki, promienie skupiane są na siatkówce. Siatkówka to struktura, która zawiera receptory umożliwiające odbiór wrażeń świetlnych. Czopki i pręciki jako składowe siatkówki zamieniają energię świetlną na impuls elektryczny, który przesyłany jest do ośrodka wzroku. W ośrodkowym układzie nerwowym następuje analiza bodźca i powstaje właściwy obraz, a więc w tej chwili jest to niniejszy post.


Czy wiesz, że...

Czy wiesz, że  pierwszy obraz jaki widzisz, jest odwrócony? Naprawdę! Obraz właściwy, czyli rzeczywisty i nieodwrócony powstaje w mózgowiu. Całe szczęście, że nie trzeba obracać monitora!

Jakie wnioski?

Narząd wzroku jest przystosowany do widzenia w ciągu dnia (kiedy jest jasno) oraz po zmroku. Czytanie lub wykonywanie innych czynności przy małym natężeniu światła, nie wpływa uszkadzająco na struktury oka. Czytanie przy słabym świetle daje odczucie zmęczenia oczu. Może się to objawiać suchością gałki ocznej, jej zaczerwienieniem oraz pieczeniem. Każdy z nas wie, jak wyglądają oczy po nieprzespanej nocy. Czasami mogą dołączyć się chwilowe zaburzenia ostrości widzenia, które wiążą się głównie z suchością zewnętrznych powłok oka (rogówki). 
Mimo, że czytanie po ciemku nie uszkadza wzroku, nie polecam tak robić! Mało się pamięta z fabuły książki.


* Przedstawiony opis stanowi uproszczenie zachodzących procesów. 
 

sobota, 17 maja 2014

Pokarm kobiecy a mleko krowie


Karmienie naturalne jest najbardziej fizjologicznym sposobem odżywiania noworodków i niemowląt. Mleko matki zapewnia wszystkie niezbędne substancje odżywcze dla dziecka. Pokarm kobiecy znacznie różni się od mleka krowiego i należy o tym pamiętać, kiedy dokarmiamy niemowlęta.



Pokarm kobiecy jak odbicie w lustrze
Skład mleka matki w dużym stopniu zależy od trybu życia i sposobu odżywiania się kobiety. Dlatego można porównać ten pokarm do odbicia matki w lustrze. Mleko zmienia się w ciągu dnia, zawiera inne składniki rano a inne wieczorem. Jego zawartość zależy od fazy karmienia; na początku jest mniej kaloryczny i wodnisty, a dalej staje się gęsty i zawiera więcej składników tłuszczowych.
Mleko matki w porównaniu z mlekiem krowim wykazuje wiele różnic. Ich znajomość jest ważna, ponieważ pozwala ustalić zbilansowaną dietę dla niemowlęcia. 

Białko
Pokarm kobiecy zawiera zdecydowanie mniejszą ilość białka w odniesieniu do mleka krowiego. W 100 ml pokarmu matki znajduje się ok. 0,9 grama białka, a w mleku krowim jest aż 3,3 grama. Różnice dotyczą także jakości występujących białek. W obu mlekach znajdują się dwie podstawowe frakcje: kazeina i białka serwatkowe. Proporcja tych białek różni się. W pokarmie kobiecym przeważają białka serwatkowe, głównie laktoalbumina. Mleko krowie zawiera specyficzne białko - laktoglobulinę. Jest to silny alergen, który naraża w pewnym stopniu dziecko na rozwój alergii. 
Mleko kobiece zawiera mniej wolnych aminokwasów, ale w jego skład wchodzi tauryna i L-karnityna. Tauryna wspomaga trawienie tłuszczów oraz bierze udział w budowie struktur siatkówki i elementów układu nerwowego. L-karnityna jest niezbędna do transportu kwasów tłuszczowych, a także wspomaga wiele szlaków metabolicznych. 
Mleko matki zawiera laktoferrynę, białko które radykalnie zwiększa wchłanianie żelaza w jelitach. Brak go w pokarmie krowim, stąd przyswajalność tego pierwiastka jest znacznie mniejsza. 

Tłuszcze
Składniki tłuszczowe są głównym źródłem energii dla rosnącego dziecka. Ich ilość jest nieznacznie większa w mleku kobiecym w porównaniu z krowim. Podstawową różnicą jest skład jakościowy. Pokarm matki zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które są bardzo istotne dla niemowlęcia. Wpływają m. in. na wzrost, rozwój psychoruchowy, budowę układu nerwowego i odpornościowego. Najważniejsze kwasy tłuszczowe to: kwas linolowy, arachidonowy i dokozaheksaenowy (DHA). 
Jak już wcześniej wspomniałem, mleko matki zawiera taurynę i L-karnitynę. Dzięki tym aminokwasom, przyswajalność tłuszczowców jest znacznie lepsza w porównaniu z mlekiem krowim.

Węglowodany
Jeśli mówimy o mleku i cukrach, od razu na myśl przychodzi laktoza (cukier mleczny). To rzeczywiście podstawowy cukier, jaki występuje w tym pokarmie. Jego ilość przeważa w pokarmie naturalnym.
Poza laktozą, mleko matki obfituje w inne cukry. Należą do nich aminocukry (cukier z dołączonym azotem) oraz inne oligo- i polisacharydy. Wspomagają one funkcję układu odpornościowego, umożliwiają rozwój flory jelitowej i regulują pracę przewodu pokarmowego.

Składniki mineralne
Sole mineralne są ważnym elementem diety dziecka. Mleko krowie zawiera wielokrotnie więcej soli mineralnych, co znacznie obciąża nerki niemowlęcia. Za to obciążenie molarne odpowiada wysoka zawartość sodu. Podobnie wapń (Ca), występuje w większym stężeniu w mleku krowim. Mimo przewagi ilościowej, Ca lepiej wchłaniany jest z pokarmu kobiecego. 
Mleko kobiety dostarcza dziecku prawidłową podaż witamin. Suplementacja wymagana jest tylko w zakresie witaminy D i K. Witaminę D podaje się bezpośrednio po urodzeniu dziecka lub od trzeciego tygodnia życia (zależnie od wskazań lekarza). Witamina K, która wpływa na prawidłowe krzepnięcie krwi, podawana jest bezpośrednio przy porodzie oraz od drugiego tygodnia życia do ukończenia 3. miesiąca. 
Żelazo występuje w podobnej ilości w obu mlekach. Dzięki obecności laktoferryny w pokarmie matki, pierwiastek ten lepiej jest wchłaniany z mleka kobiecego. Mleko matki zaspokaja podaż żelaza do 6. miesiąca życia. Po ukończeniu tego okresu, wprowadzenie pokarmów uzupełniających kompensuje zwiększone zapotrzebowanie.

Substancje obronne
Znaczenie mleka matki w rozwoju odporności dziecka jest nieocenione. Stymuluje ono prawidłowy rozwój układu immunologicznego oraz chroni przed zakażeniami i infekcjami. Wraz z mlekiem matki, dziecko otrzymuje przeciwciała (immunoglobuliny; głównie sIgA oraz w mniejszej ilości sIgM), które stanowią swoiste substancje obronne. Poza przeciwciałami, mleko to zawiera liczne komórki układu odpornościowego (makrofagi, aktywne limfocyty B i T), które chronią organizm niemowlęcia. Pokarm kobiety zawiera także inne, liczne substancje ochronne, np. cynk, selen, glutamina. 
Te wszystkie mechanizmy, swoiste i nieswoiste, warunkują prawidłowy rozwój dziecka. Doniesienia naukowe mówią, że dzieci karmione naturalnie wykazują większą odporność i rzadziej cierpią z powodu alergii.

Porównanie zawartości danych składników w mleku kobiecym i krowim

Piśmiennictwo
1. Krawczyk M., Pokarm kobiecy [w:] Propedeutyka pediatrii. PZWL, Poznań 2002, 151-153.
2. Jankowski A. (red.), Pokarm kobiecy a mleko krowie [w:] Kompendium pediatrii praktycznej. Cornetis, Wrocław 2010, 567-570.

środa, 14 maja 2014

Jak to jest z tą płcią?


Ostatnie miesiące to prawdziwa rewolucja dla powszechnego wyobrażenia płci człowieka. Jak to się dzieje, że dzielimy ludzi na kobiety i mężczyzn? Przedstawię kilka faktów, które zgodne są z naukami przyrodniczymi. Resztę, czyli budowanie własnej opinii, pozostawię już wam.



Co to jest płeć?
  Zadam bardzo proste pytanie: co to jest płeć? Nie interesuje mnie podział na kobiety i mężczyzn, a istota tego pojęcia. Zatem, czym jest płeć? Jest to pojęcie bardzo szerokie, które określa zespół cech genetycznych i fenotypowych oraz zachowanie organizmu. Wymienione składowe wymuszają zróżnicowanie i podział osobników na płeć żeńską i męską.
   W zależności od przyjętego kryterium, możemy wyróżnić kilka rodzajów płci:
a) płeć chromosomalną (genetyczną) - jest ona warunkowana obecnością określonych chromosomów płci: u kobiet XX, a u mężczyzn XY,
b) płeć gonadalną, która zależy od wewnętrznych narządów rozrodczych,
c) płeć genitalną warunkowaną zewnętrznymi narządami rozrodczymi,
d) płeć psychiczną, a więc własne poczucie płci
e) oraz płeć metrykalną.
Z pewnością istnieją bardziej rozbudowane podziały od tego, który zaprezentowałem. Nie chcę jednak mnożyć klasyfikacji, a skupić się na istocie sprawy. Na potrzeby tego artykułu, ważna będzie płeć genetyczna i fenotypowa (gonadalna, genitalna). Rodzaje te w prosty i udowodniony sposób zależą od biologii organizmu człowieka.

Zapłodnienie
    Aby powstał nowy organizm, muszą połączyć się dwie komórki rozrodcze: plemnik i komórka jajowa. Fuzja obu komórek pozwala na skompletowanie pełnej informacji genetycznej, swoistej instrukcji dla "złożenia" nowego osobnika. 
  Informacja genetyczna zawarta jest w strukturze DNA (kwasu deoksyrybonukleinowego). Jednak każda cząsteczka ma długość ok. 2 metrów! Jak to możliwe, że tak ogromny twór upakowany jest w mikroskopowej wielkości komórce? Natura stworzyła własny program do kompresji informacji (pierwotna wersja programu WinRAR), a stanowią go chromosomy. 
  Mówiąc o płci, musimy wspomnieć o chromosomie X i chromosomie Y. Rozwijający się zarodek posiada dwa chromosomy płci: albo XX (organizm żeński), albo XY (organizm męski. Każda pojedyncza kopia X i Y przekazywana jest losowo przez komórkę jajową i plemnik. Tak oto powstaje płeć chromosomowa.

Chromosomy i geny
    Jak to się dzieje, że dwa chromosomy X dają organizm żeński, a XY męski? Zagadka tkwi w budowie tych struktur. Zawierają one specjalne geny, które odpowiadają za powstawanie konkretnych narządów płciowych. Jeśli komórki zawierają XX, aktywowane są mechanizmy rozwoju narządów rozrodczych żeńskich. Dzieje się to na drodze reakcji biochemicznych i poprzez aktywność danych hormonów.  Podobnie rozwijają się narządy męskie. Płeć fenotypowa jest gotowa.
   Hormony wpływają także na wiele innych etapów rozwoju. Warunkują rozwój cech charakterystycznych dla płci (owłosienie, wysokość głosu) i wpływają na zachowanie organizmu. Książkowym przykładem jest testosteron i jego pochodne, które odpowiadają za typowo samcze zachowanie (pewien stopień agresji, walka i ochrona podopiecznych). 

   Przedstawione informacje mogą być trudne w zrozumieniu. Spójrz na zamieszczony schemat, który graficznie oddaje opisane zdarzenia.*
* opis i schemat są uproszczeniem zachodzących procesów

GENDER
  Jesteśmy w domu. Teraz mogę skomentować ruch Gender. Na początku podam jego definicję, którą znalazłem na Wikipedii:
Gender (ang. gender, czyt. dżender), inne określenia to: płeć kulturowa, płeć psychiczna, płeć społeczna, płeć społeczno-kulturowa, tożsamość płciowa – jest to suma cech osobowości, zachowań, stereotypów i ról płciowych przyjmowanych przez kobiety i mężczyzn w ramach danej kultury w drodze socjalizacji, nie wynikających bezpośrednio z biologicznych różnic w budowie ciała pomiędzy płciami, czyli dymorfizmu płciowego.
W przedstawionej definicji podkreśliłem istotne zdanie. Otóż, postuluje się, że zachowanie organizmu nie jest warunkowane cechami biologicznymi i dymorfizmem płciowym. W zgodzie z dostępnymi źródłami naukowymi, nie mogę się z tym zgodzić. Jak podałem wcześniej, hormony wpływają na charakterystyczne zachowanie osobnika. Jest to szczególnie wyrażone u mężczyzn (samców). Informacja o hormonach zawarta jest w genach. Geny to elementy składowe chromosomów. Zatem dymorfizm płciowy wynikający z obecności XX lub XY wpływa na zachowanie pierwotne danego osobnika.
  Na potrzeby tego artykułu, pozwolę sobie na następujący przykład. Zamknijmy w pomieszczeniu dziecko płci męskiej i żeńskiej (oczywiście mają dostęp do żywności, wody itd.). Jeśli płeć nie wynika z dymorfizmu płciowego a z obycia społecznego, po kilku latach separacji, dwoje dzieci powinno zachowywać się tak samo. Powinny być one identyczne pod względem cech osobowości i roli pełnionej w środowisku. Tak jednak nie będzie. Wpływ hormonów ujawni zachowania pierwotne (zwierzęce), na drodze których organizm męski będzie przejawiał cechy typowo samcze. 

Manipulowanie płcią
  Jak już jasno przedstawiłem, rodzące się dziecko nie jest masą bezpłciowych komórek, uformowanych na kształt człowieka. Noworodek to organizm o zdefiniowanej biologicznie płci. Inną kwestią jest fakt, że możemy wpływać na poczucie własnej płci. I tutaj można zastosować hasła Gender. Wychowanie czy przystosowanie do danej roli w społeczeństwie może zmienić postrzeganie własnej płci. Rozwinięcie tego tematu wymaga przedstawienia własnych poglądów, a tego chcę uniknąć.


Ze skrajności w skrajność
   Podchodząc do każdej sprawy należy zachować zdrowy rozsądek, podobnie w tej materii. Niestety, jak zauważyłem, nie jest to proste. Wszystko co nowe i zaskakujące, nowoczesne i rewolucyjne, jest dla Polaków jak przekleństwo. Rzesza ludzi łączy Gender z pewnymi mniejszościami, zarzuca trend seksualizacji dzieci, wspomina antychrysta i przywołuje Apokalipsę. 
  Naturalnie szukamy autorytetów, które umacniają nas w obranym poglądzie. Niestety, autorytety bywają marne lub bardzo marne. Przykład? Wypowiedzi profesor Pawłowicz, które są dla mnie średniowiecznym bełkotem pijanego mieszczanina. Nie czuję personalnego urazu do tej Pani, czuję niesmak i brak szacunku, gdy czytam jej wypowiedzi odnośnie omawianego tematu. Oto przykłady:
Jeśli płeć nie ma znaczenia, to w takim razie mogą wystąpić również związki między ludźmi a zwierzętami.
Skoro płeć nie ma znaczenia, to natychmiast znikają nam wszystkie konieczne instytucje, które organizowały życie człowieka.
Parlamentarzystka dodaje, że przez ideologię gender społeczeństwo gubi się w swoich rolach, „unika pracy i nie ma nikogo poza swoimi wyuzdanymi poglądami, a to powoduje choroby psychiczne”.

sobota, 10 maja 2014

Mity Medyczne (1) - Woda utleniona


Na portalu kwejk.pl opublikowany był zbiór obrazków, obalających pewne mity medyczne. Jeden dotyczył wody utlenionej. Autor odmówił właściwości dezynfekujących dla tego preparatu.


Czym jest dezynfekcja?
  Dezynfekcja (inaczej odkażanie) jest to proces, w wyniku którego zniszczone zostają formy wegetatywne drobnoustrojów. Pozwala na eradykację większości bakterii i wirusów, które zdolne są do wywołania zakażenia organizmu.

Woda utleniona
  Woda utleniona to preparat zawierający nadtlenek wodoru (w stężeniu 3-5%) oraz inne substancje, wspomagające odkażanie. Jest powszechnie stosowany do dezynfekcji ran lub powierzchni błon śluzowych. Jest to preparat, który skutecznie chroni przed zakażeniami bakteryjnymi lub wirusowymi. Woda utleniona może być stosowana do tamowania drobnych krwotoków z dużych powierzchni (np. otarcia), dzięki wspomaganiu procesu zamykania uszkodzonych naczyń.


piątek, 9 maja 2014

Sezon na grilla: mięso z supermarketu

Sezon na grilla uważam za otwarty. Potrzeba tylko słonecznej pogody, wolnego dnia od pracy oraz jedzenia i picia. Warto zabrać koc, okrycie na głowę, znajomych i dobry humor. Szykuje się totalny chill out.





  Grillowanie to dobry pomysł na spędzenie wolnego dnia, rodzinną integrację lub spotkanie ze znajomymi. Jeśli tylko pogoda dopisuje, warto wybrać się za miasto lub na ogródki działkowe. Nie ma nic lepszego, niż dobra zabawa połączona z pysznym jedzeniem. Tylko co wybrać? Kanapki? Nie, kto by chciał wstać wcześniej i przyszykować kilkanaście kanapek na cały dzień. 

  Potrawy z grilla są ciepłe, ładnie wyglądają i przede wszystkim, smakują. Każdy może przyrządzić to, na co ma ochotę: pieczone ziemniaczki, kiełbaskę, stek lub inne pyszności. W sezonie, sklepy zabiegają o klientów i kuszą ich grillowymi promocjami. Oferują sztućce, picie, przekąski i oczywiście... mięso na ruszt. Hmmm... Prawdziwa okazja, porcje są już podzielone, wszystko doprawione i gotowe do przyrządzenia. W dodatku, tacki z mięsem nie kosztują dużo. Krótko mówiąc: wygoda i oszczędność czasu.

   Ciekawi mnie, czy ktoś z Was się zastanawiał, co to za mięso. Nie chodzi mi tyle o rodzaj (drób, wieprzowina) ile o jego jakość. Może opowiem Wam coś o tym? Nie chcę psuć zabawy, ale szkoda marnować zdrowia. Nic przyjemnego przesiadywać w toalecie i płacić w ten sposób za supermarketowe specyfiki.

Jakość mięsa. 
  Pakowane produkty mięsne, przeznaczone na grilla nie zawsze są tak świeże, jak byśmy chcieli. Sklepy bronią się przed stratami. Co zrobić, gdy mięso mieni się odcieniami zieleni? Sprawa wygląda na przegraną, ale... jest sposób. Głowa pracuje. Jak się okazuje, rozwiązanie jest proste: należy wziąć sztukę mięsa, umyć ją ciepłą wodą z detergentem (np. płyn do naczyń). Taki zabieg pielęgnacyjny zmyje niechciany nalot oraz zlikwiduje nieświeży zapach. Aby uniknąć kompromitacji, umyte mięsa przyprawia się tak mocno, że nie widać ich powierzchni. Smak zdominowany jest przez przyprawy, dzięki czemu nie czuć "świeżości" produktu. 
  Przedstawione praktyki nie są wymysłem mojej wyobraźni. Tak się naprawdę dzieje. Szczególnie duże sklepy, które dysponują odpowiednim zapleczem, są ośrodkami reanimującymi mięso. Klient kupi, zje i ewentualnie się zatruje. Pieniędzy zwracać nie trzeba, bo jak udowodni, że przyczyną zatrucia było akurat mięso?
   Nie można też demonizować sprawy i trzeba zachować zdrowy rozsądek. Z pewnością, nie w każdym sklepie, gotowe mięsa na grilla są stare. Być może zdarzają się uczciwi sprzedawcy, którzy szanują nabywców. Mimo wszystko, polecam dzień wcześniej kupić surowe mięso i samodzielnie je przygotować.

Niska cena. 
   Nigdy Was nie zdziwiła dość niska cena za mięso i to w dodatku doprawione? Mnie to zastanawia. Patrząc z perspektywy sprzedawcy, niska cena zachęca do kupienia. Sklep nie ponosi strat i nie wyrzuca produktów. Szkoda, że idylliczny obraz jest znaczenie bardziej szary. Na niski koszt wpływa także: gorsza jakość mięsa, długi termin przydatności, większa zawartość wody i dodatków, niż samego mięsa.

Czytaj etykiety. 
  Zanim wybierzesz gotowy produkt, przeczytaj jego etykietę. Najpierw zwróć uwagę na zawartość mięsa w mięsie! Naprawdę. Czasami można trafić na prawdziwe rarytasy, np. kiełbasa z 11% zawartością mięsa. Mniam. Dalej spójrz na skład produktu. Jeśli migają Ci przed oczami symbole "E" (np. E 251 i in.) to nie warto produktu kupować. Tajemnicze "E" są składnikami konserwującymi, dlatego produkty mogą mieć długą datę przydatności. Dla konsumenta znaczy to tyle, że będzie świecił po zmroku.

Gdy się zatruję. 
   Jeśli mamy pecha, możemy się zatruć. Objawy pojawiają się nagle, a należy do nich: 
  - biegunka, 
  - nudności, 
  - wymioty, 
  - kurczowy ból brzucha,
  - może wystąpić temperatura. 
Choć choroba ustępuje zazwyczaj samoistnie, chorującym nie zazdroszczę. 
Podstawą kuracji jest nawadnianie - należy spożywać dużo płynów: wody lub lekko słodkiej herbaty. Przy uciążliwej biegunce można stosować leki przeciwbiegunkowe. W czasie ostrych objawów nie należy zupełnie rezygnować z przyjmowania posiłków. Zaleca się spożywanie niewielkich ilości pokarmów obojętnych, np.: gotowany ryż, makaron, gotowane warzywa, banany lub jogurty  naturalne. Unikamy potraw smażonych i słodkich.  Kiedy dolegliwości biegunkowe ustępują, wracamy do normalnej diety.


Wszystkim Czytelnikom życzę dobrej, letniej zabawy i smacznego grillowania!
       

niedziela, 4 maja 2014

Nowość: Ibuprom NaWszystko!


Zawsze chciałem zaistnieć w świecie nauki. Dziś mi się udało! Opracowałem nowy lek: Ibuprom NaWszystko. Teraz już nie musisz się zastanawiać co Cię boli. Zawsze wystarczy jedna tabletka. To działa!



   Ostatnio pisałem o Ibupromie, jako tym, co zawiera inhibitor COX. Pamiętam, że przy pisaniu artykułu, odwiedziłem oficjalną stronę leku. Od razu uderzyła mnie mnogość Ibupromów z różnym dopiskiem: zatoki, duo, max... Zastanawiałem się, jaka jest różnica. Dziś to sprawdzę.

Ibuprom
  Zawiera 200 mg ibuprofenu, a więc substancji przeciwzapalnej i przeciwbólowej. Jak podaje producent, precyzyjnie trafia w źródło bólu (pewnie ma jakiś czujnik GPS). Można go stosować przy bólu głowy, mięśni, bólach kostno-stawowych czy podczas bolesnej miesiączki i dla obniżenia temperatury. 

Ibuprom Max
    Reklamowany jest jako najsilniejszy ibuprom na rynku. "Ibuprom Max to marka skierowana do wszystkich tych, którzy są zdeterminowani, by w życiu osiągać sukcesy i mimo chwilowych słabości lub niepowodzeń zawsze osiągają swój cel" - wow! Od dziś jem 2. tabletki dziennie, co powinno przynieść mi Nagrodę Nobla za 2. miesiące.
   Poważniej, jedna tabletka zawiera 400 mg ibuprofenu, czyli tyle, co 2 tabletki zwykłego Ibupromu. Hmm... może warto zmienić nazwę na: ekonomiczny? Wskazania do brania tego leku są podobne jak poprzednio.

Ibuprom Max Sprint
  Preparat z grupy turboleków. Żelowa postać kapsułki gwarantuje działanie już po 30 minutach! Ale szał! Aha, bo mi się przypomniało, każda tabletka doustna działa po czasie 30 minut od przyjęcia. Ups...
   Jaka ilość substancji czynnej znajduje się w kapsułce? Kto zgadnie? Podpowiem: 400 mg. Dziwne, bo Ibuprom Max miał być najmocniejszy, a ten jest taki sam. Ktoś nas oszukuje...

Ibuprom Zatoki
    Jeśli doskwiera Ci ból zatok, dobrze trafiłeś. Specjalnie dla Ciebie wyprodukowano Ibuprom Zatoki! Lek zawiera 200 mg ibuprofenu oraz 30 mg chlorowodorku pseudoefedryny - tak, nowy składnik. 
    Pseudoefedryna to substancja, która może być wykorzystywana w postaci chlorowodorku lub siarczanu. Jest sympatykomimetykiem (pobudza współczulny układ nerwowy). Odpowiada za zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa i redukuje produkcję wydzieliny. Niestety, pseudoefedryna może powodować efekty uboczne (jak każdy lek), takie jak: ból głowy, drgawki, wzrost temperatury, przyspieszoną akcję serca czy wzrost ciśnienia tętniczego.

Ibuprom Sprint Caps
  Miękkie kapsułki żelatynowe (podobieństwo do Ibuprom Max Sprint), które mają szybciej działać. A działają w czasie właściwym dla leków doustnych. Działanie preparatu jest standardowe: przeciwbólowe i przeciwzapalne.
    Skład: 200 mg ibuprofenu.

Ibuprom Duo
  Opracowany dla kobiet cierpiących na bolesne miesiączki. Kolejny raz jego działanie ogranicza się do redukcji bólu i stanu zapalnego. Pewnie dlatego, że zawiera wyłącznie ibuprofen w ilości 400 mg na jedną kapsułkę.

Porównanie cen
     Dane zebrane ze strony allegro.pl. Wybrałem najtańsze oferty. Ceny nie pochodzą z jednej apteki.

   Dużo nazw i co z tego? Nic. Zupełnie nic. Zagrania marketingowe mają sprowokować do wyboru leku, który precyzyjnie trafi w źródło bólu. Reklama napędza rzeczywisty zysk przy sprzedaży wyimaginowanego specyfiku. Owszem, Ibupromy działają przeciwbólowo, ale żaden dodatkowy przypis do nazwy, nie rozszerza spektrum działania.