sobota, 17 maja 2014

Pokarm kobiecy a mleko krowie

Autor: Unknown • 10:40 • 0 Komentarze


Karmienie naturalne jest najbardziej fizjologicznym sposobem odżywiania noworodków i niemowląt. Mleko matki zapewnia wszystkie niezbędne substancje odżywcze dla dziecka. Pokarm kobiecy znacznie różni się od mleka krowiego i należy o tym pamiętać, kiedy dokarmiamy niemowlęta.
Pokarm kobiecy jak odbicie w lustrze
Skład mleka matki w dużym stopniu zależy od trybu życia i sposobu odżywiania się kobiety. Dlatego można porównać ten pokarm do odbicia matki w lustrze. Mleko zmienia się w ciągu dnia, zawiera inne składniki rano a inne wieczorem. Jego zawartość zależy od fazy karmienia; na początku jest mniej kaloryczny i wodnisty, a dalej staje się gęsty i zawiera więcej składników tłuszczowych.
Mleko matki w porównaniu z mlekiem krowim wykazuje wiele różnic. Ich znajomość jest ważna, ponieważ pozwala ustalić zbilansowaną dietę dla niemowlęcia. 

Białko
Pokarm kobiecy zawiera zdecydowanie mniejszą ilość białka w odniesieniu do mleka krowiego. W 100 ml pokarmu matki znajduje się ok. 0,9 grama białka, a w mleku krowim jest aż 3,3 grama. Różnice dotyczą także jakości występujących białek. W obu mlekach znajdują się dwie podstawowe frakcje: kazeina i białka serwatkowe. Proporcja tych białek różni się. W pokarmie kobiecym przeważają białka serwatkowe, głównie laktoalbumina. Mleko krowie zawiera specyficzne białko - laktoglobulinę. Jest to silny alergen, który naraża w pewnym stopniu dziecko na rozwój alergii. 
Mleko kobiece zawiera mniej wolnych aminokwasów, ale w jego skład wchodzi tauryna i L-karnityna. Tauryna wspomaga trawienie tłuszczów oraz bierze udział w budowie struktur siatkówki i elementów układu nerwowego. L-karnityna jest niezbędna do transportu kwasów tłuszczowych, a także wspomaga wiele szlaków metabolicznych. 
Mleko matki zawiera laktoferrynę, białko które radykalnie zwiększa wchłanianie żelaza w jelitach. Brak go w pokarmie krowim, stąd przyswajalność tego pierwiastka jest znacznie mniejsza. 

Tłuszcze
Składniki tłuszczowe są głównym źródłem energii dla rosnącego dziecka. Ich ilość jest nieznacznie większa w mleku kobiecym w porównaniu z krowim. Podstawową różnicą jest skład jakościowy. Pokarm matki zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które są bardzo istotne dla niemowlęcia. Wpływają m. in. na wzrost, rozwój psychoruchowy, budowę układu nerwowego i odpornościowego. Najważniejsze kwasy tłuszczowe to: kwas linolowy, arachidonowy i dokozaheksaenowy (DHA). 
Jak już wcześniej wspomniałem, mleko matki zawiera taurynę i L-karnitynę. Dzięki tym aminokwasom, przyswajalność tłuszczowców jest znacznie lepsza w porównaniu z mlekiem krowim.

Węglowodany
Jeśli mówimy o mleku i cukrach, od razu na myśl przychodzi laktoza (cukier mleczny). To rzeczywiście podstawowy cukier, jaki występuje w tym pokarmie. Jego ilość przeważa w pokarmie naturalnym.
Poza laktozą, mleko matki obfituje w inne cukry. Należą do nich aminocukry (cukier z dołączonym azotem) oraz inne oligo- i polisacharydy. Wspomagają one funkcję układu odpornościowego, umożliwiają rozwój flory jelitowej i regulują pracę przewodu pokarmowego.

Składniki mineralne
Sole mineralne są ważnym elementem diety dziecka. Mleko krowie zawiera wielokrotnie więcej soli mineralnych, co znacznie obciąża nerki niemowlęcia. Za to obciążenie molarne odpowiada wysoka zawartość sodu. Podobnie wapń (Ca), występuje w większym stężeniu w mleku krowim. Mimo przewagi ilościowej, Ca lepiej wchłaniany jest z pokarmu kobiecego. 
Mleko kobiety dostarcza dziecku prawidłową podaż witamin. Suplementacja wymagana jest tylko w zakresie witaminy D i K. Witaminę D podaje się bezpośrednio po urodzeniu dziecka lub od trzeciego tygodnia życia (zależnie od wskazań lekarza). Witamina K, która wpływa na prawidłowe krzepnięcie krwi, podawana jest bezpośrednio przy porodzie oraz od drugiego tygodnia życia do ukończenia 3. miesiąca. 
Żelazo występuje w podobnej ilości w obu mlekach. Dzięki obecności laktoferryny w pokarmie matki, pierwiastek ten lepiej jest wchłaniany z mleka kobiecego. Mleko matki zaspokaja podaż żelaza do 6. miesiąca życia. Po ukończeniu tego okresu, wprowadzenie pokarmów uzupełniających kompensuje zwiększone zapotrzebowanie.

Substancje obronne
Znaczenie mleka matki w rozwoju odporności dziecka jest nieocenione. Stymuluje ono prawidłowy rozwój układu immunologicznego oraz chroni przed zakażeniami i infekcjami. Wraz z mlekiem matki, dziecko otrzymuje przeciwciała (immunoglobuliny; głównie sIgA oraz w mniejszej ilości sIgM), które stanowią swoiste substancje obronne. Poza przeciwciałami, mleko to zawiera liczne komórki układu odpornościowego (makrofagi, aktywne limfocyty B i T), które chronią organizm niemowlęcia. Pokarm kobiety zawiera także inne, liczne substancje ochronne, np. cynk, selen, glutamina. 
Te wszystkie mechanizmy, swoiste i nieswoiste, warunkują prawidłowy rozwój dziecka. Doniesienia naukowe mówią, że dzieci karmione naturalnie wykazują większą odporność i rzadziej cierpią z powodu alergii.

Porównanie zawartości danych składników w mleku kobiecym i krowim

Piśmiennictwo
1. Krawczyk M., Pokarm kobiecy [w:] Propedeutyka pediatrii. PZWL, Poznań 2002, 151-153.
2. Jankowski A. (red.), Pokarm kobiecy a mleko krowie [w:] Kompendium pediatrii praktycznej. Cornetis, Wrocław 2010, 567-570.